COVID-19 gevolgen & The Twilight Zone

De twilight zone is een grijze zone in niemandsland. In zekere zin heeft de huidige macro-economische en geopolitieke omgeving heel wat gelijkenissen met deze zone. En ook wat de factor tijd betreft, meer dan ooit. Deze bijdrage wil hier even dieper op ingaan.

De introductie foto van dit artikel is afkomstig uit de legendarische Sci-Fi serie The Twilight Zone – seizoen 1 – episode 8 “Time enough at last (1959). In een notedop gaat het hier over een man die zich heeft ingedekt tegen een apocalyptisch eind scenario (atoomschuilkelder) in het gezelschap van boeken – dewelke hij nooit mocht lezen – en waarvoor hij later alle tijd van de wereld heeft om ze te lezen wanneer het stof is gaan liggen. Probleem is dat de man in zijn euforie zijn eigen bril ongelukkig genoeg kapot heeft getrapt…

Time is of essence is een veel gebruikte quote op legio gebied. Heinz Guderian – het pantsertank genie achter Hitler’s blitzkrieg – is daar een geschiedkundig bewijs van, maar ook vandaag in een ander daglicht is het een race tegen de tijd. De race naar het vinden en verdelen van een efficient COVID vaccin op wereldschaal, om er maar één te noemen.

Het storende element echter is dat er vanuit andere hoek blijkbaar minder aandacht wordt besteed aan de factor tijd, namelijk het macro-economisch counteren van de fall-out veroorzaakt door het virus. En zoals de feiten aantonen zijn we hier kostbare tijd aan het verkwisten, zowel in de VS als de Europese Unie zegt Christofer Govaerts van Nagelmackers. Kostbare tijd die repercussies kan hebben op het verdere economische herstel in 2021.

Economische heropleving Q3?

Zoals verwacht was Q3 een zeer goed kwartaal na de dramatische terugval van Q2. En als bonus zeker een positive opsteker: Het was zelfs beter dan verwacht in de VS en in de EU (mits de nodige opmerkingen voor de VS waarover later meer):

COVID respons VS en huidige stand van zaken

De VS was als eerste om de grote kanaonnen in stelling te brengen tijdens de lente van dit jaar (april), dit met zeer adekwate maatregelen en onder een snelle reactietijd.

Zowel Washington (fiscaal) als de FED (monetair) deden behoorlijk hun duit in het zakje om de economisch impact op te vangen. En in eerste instantie heeft dit effectief zijn vruchten gedragen, cfr de Q3 cijfers supra en tevens het herstel van de arbeidsmarkt in de periode juni/september. Echter, er zijn 3 belangrijke observaties te maken wat de VS betreft:

1. Q4 2020 wordt een slecht kwartaal en dit geldt wereldwijd oa door de opflakkering van COVID.
   We spreken niet in dramatische termen van Q2, maar de markten gaan ervan uit dat we een groei dip van 2,5% te verduren kunnen krijgen. Quid Q1 2021?
   
   Louter technisch gesproken is dit van belang want indien Q1 2021 ook zou tegenvallen zitten we in een W of double-dip scenario. Dit is niet noodzakelijkerwijze het basis scenario maar een risico factor inherent aanwezig ceteris paribus.
2. De VS arbeidmarkt heeft ondertussen iets meer dan de helft goed gemaakt van de immense banenverliezen uit het voorjaar (-13 mio jobs, +7 mio gerecupereerd). De laatste weken zien we dat de machine hapert en dat is te wijten aan 2 factoren: Primo: De tijdelijke kenmerken van het eerste reddingsplan dd april. Secundo: de politieke toestand naar aanloop van de verkiezingen en de toestand ex-post.
3. De tijdslijn en omvang van het eerste reddingspakket in de VS in onderstaande grafiek zal het punt hierboven vermeld verder verduidelijken:

Kortom: Een VS fiscaal reddingspakket 2.0 is onontbeerlijk om de de heropleving in de VS te blijven ondersteunen. En de huidige politieke patstelling in Washington is niet van die aard dat we voor 20/01/21 iets vanuit Washington mogen verwachten op dit front.

COVID respons EU en huidige stand van zaken

Na een zeer moeizaam top overleg en een lang weekend, kwamen de leiders van de EU op 21/07/20 overeen om een noodplan in de steigers te zetten. Dit noodplan heeft een omvang van 1,824 miljard EUR, de EU begroting van 2021-2027 inbegrepen (750 miljard EUR directe korte termijn ondersteunende COVID maatregelen inbegrepen, dit via subsidies en leningen onder voorwaarden).

Nu het gaat hem niet alleen over het feit dat dit compromis rijkelijk laat tot stand kwam na veel zwoegen en zweten, Europa heeft hier jammer genoeg wederom een slechte traditie in ere gehouden. Neen, het punt hier is dat van deze beslissing dd 21/07/20 nog niets effectief gerealizeerd is. Enerzijds zijn er incentieven voor individuele landen om geen beroep te doen op dit noodfonds (naar voorwaarden van financiering), anderzijds zijn we in Europa bijkomstig geconfronteerd met 2 extra uitdagingen:

1. Brexit en een zwaard van Damocles dat maar niet wil verdwijnen.
2. Een institutionele crisis waarbij landen zoals Polen en Hongarije de hele zaak institutioneel blokkeren om daadwerkelijk van start te kunnen gaan met het noodplan. Geen begroting annex noodplan, de jamais vue, incroyable mais vrai.

Scriptor dezes is afkomstig van België, het land van compromissen, Kuifje en Magritte. Ik denk echter dat met wat er nu gebeurt op Europees niveau in volle COVID crisis, zelfs Magritte – ceci n’est pas une pipe – nu geen pijp zou opsteken maar onbegrijpend gapend toekijkt naar de situatie van vandaag. Nogmaals: de factor tijd.

Nawoord

De voorlopende macro-economische indicatoren in de VS zijn nog OK, die van de euro-zone van gemengde kwaliteit (industrie versus diensten). Het tij kan echter vlug keren. Er komt een vaccin en dat is hoopvol, maar ondertussen tikt de klok genadeloos verder en bij afwezigheid van zeer urgente beslissingen kan er de komende weken aanzienlijke – vermijdbare – economische schade aangebracht worden. Politici aller landen geef acht aub, time is of essence as we speak, today more than ever.