Meer economische groei dankzij bescherming van de bevolking tegen corona ?

Het Verenigd Koninkrijk loopt wereldwijd voorop op het gebied van vaccinaties. Meer dan 70% van de volwassen Britse bevolking heeft tot dusver de eerste dosis van het vaccin gehad. Deze snelle vaccinatie zal waarschijnlijk ook leiden tot een sterke opleving van de groei van het bbp in het tweede kwartaal. Dit staat in schril contrast met vorig jaar, toen het VK een van de hoogste Covid-19-sterftecijfers ter wereld had. De Britse economie beleefde ook een van de diepste recessies sinds de jaren 1920.

Betekent dit dat de effectiviteit van landen om hun bevolking met vaccinaties te beschermen, tot betere groeiresultaten heeft geleid? Tina Fong, strateeg bij Schroders meent dat landen die in staat waren vorig jaar hun bevolking tegen de uitbraak van het virus te beschermen hun groei een duw in de rug hebben kunnen geven. Maar dit jaar zal een snelle uitrol van een vaccinatieprogramma cruciaal zijn.

De economische gevolgen van het niet beschermen van de bevolking

Uit onderzoek blijkt dat de zwaarste economische neergang samenviel met hoge sterftecijfers. Landen met een hogere economische groei waren doorgaans ook de landen die effectiever waren in het beschermen van de eigen bevolking. 

Schroders keek naar de oversterfte om een vollediger beeld te krijgen van de verwoestende gevolgen van het virus. De oversterfte is het geschatte aantal sterfgevallen als gevolg van de pandemie in vergelijking met het aantal sterfgevallen indien het virus nooit verspreid zou zijn. Economische groei vergeleken met de oversterfte door Covid-19. De omvang van de bollen in de grafiek geeft de bevolking van het land weer (hoe groter de bol, des te groter de bevolking)

De doeltreffendheid van de autoriteiten bij het indammen van het virus vorig jaar varieerde binnen de Benelux-landen. Luxemburg kende een sterkere economische groei dan Nederland en België, die niet alleen te maken kregen met een aanzienlijke krimp van de bedrijvigheid, maar ook met hogere sterftecijfers (gemeten aan de hand van oversterfte).

De snelle reactie van Taiwan en China op de pandemie zorgde er tevens voor dat deze economieën sneller opveerden. Mogelijk hebben de overheden in Azië pijnlijke lessen getrokken uit eerdere pandemieën. De zwaarste economische gevolgen waren er juist in Europese en Noord- en Zuid-Amerikaanse landen. De Britse economie was een van de slechtst presterende in 2020. 

Ondanks een hoger sterftecijfer als gevolg van Covid-19 in landen als Rusland en Zuid-Afrika, was het effect op het bbp minder groot dan in landen als het VK. Dit komt doordat de lockdown-beperkingen in sommige van deze economieën eerder werden versoepeld. Zo blijkt uit de Covid-19 Government Response Stringency Index (een indicator om de beleidsreactie op de pandemie te meten) dat de restricties in Rusland al vorige zomer aanzienlijk werden versoepeld.

Het is duidelijk dat verschillende factoren een invloed hadden op het Covid-19 sterftecijfer en op de economie waarop de beleidsmakers geen controle hadden bij het managen van de crisis. Maar dit is een eenvoudige manier om te illustreren hoe landen die de bevolking doeltreffender hebben beschermd, betere groeiresultaten hebben geboekt.

Is het tempo van de vaccinaties van belang voor de groeivooruitzichten?

Er zijn diverse factoren die impact hebben op de sterftegraad en de economie. Ook nu is de snelheid waarmee landen vaccineren niet de enige drijfveer voor hogere groeiverwachtingen. Schroders heeft in haar analyse niet rekening gehouden met het natuurlijke niveau van immuniteit tegen Covid-19 van elk land, maar ziet een patroon dat landen waar de groeiverwachting naar boven wordt bijgesteld, ook de landen zijn die voorop lopen met vaccineren. Er is sprake van een omslag. Landen met pijnlijk hoge sterftecijfers – zoals het VK, de VS en Canada – lopen voorop met hun vaccinatieprogramma’s. Budgettaire stimulering, zoals in met name de VS, zal ook bijdragen aan de hogere groeiverwachtingen.

Veel opkomende markten hebben moeite met de uitrol van een vaccinatieprogramma. Een uitzondering daarop is Chili. De hogere groeiverwachting voor Chili hangt daarmee samen, en met de hogere koperprijzen. In Mexico verloopt de vaccinatie traag maar zijn de economische vooruitzichten gunstig dankzij de hoge mate van natuurlijke groepsimmuniteit. Ook zou er sprake zijn van enige spill-over van de Amerikaanse budgettaire stimulans.

Azië goed in indammen, minder in vaccineren

Landen in Asia Pacific waren effectief in het beschermen van de bevolking, maar lopen wel achterop met vaccineren. Dat zorgt voor gemengde groeiverwachtingen voor deze landen. De groeivooruitzichten voor Nieuw-Zeeland zijn naar beneden bijgesteld, ondanks forse overheidsuitgaven. Maar de consensus is optimistischer geworden over de vooruitzichten voor Taiwan. Dit kan ook te danken zijn aan het recente chipstekort, waardoor de vraag naar en productie van Taiwanese halfgeleiders, die een belangrijke bijdrage leveren aan de economie, een impuls hebben gekregen.

De uitdaging voor deze economieën : omdat ze effectief waren in het indammen van het virus en het drukken van het sterftecijfer, kunnen ze zelfgenoegzaam worden in het vaccineren van hun bevolking. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de recente stijging van het aantal besmettingsgevallen in Taiwan, wat leidde tot het opnieuw opleggen van beperkende maatregelen. Gezien de geringe natuurlijke immuniteit zullen deze landen waarschijnlijk niet volledig kunnen heropenen totdat een groot deel van de bevolking is gevaccineerd.

Over het algemeen luidt de conclusie van Schroders: het is in het belang van de overheden overal ter wereld om hun bevolking te laten vaccineren. Zo redden ze levens en ondersteunen ze hun economie.