Schenken is goedkoper dan erven

De schenking is één van de populairste instrumenten van successieplanning. Je kan tijdens je leven iets schenken aan iemand. Dat kan zowel een roerend goed als een onroerend goed zijn.

De werkelijke intentie om te schenken moet aanwezig zijn. Dit betekent dat je je verarmt en dat de begiftigde van de schenking zich verrijkt. Men zegt van een schenking wel eens ‘gegeven is gegeven’. Het verschil met een testament is dat een schenking onmiddellijk uitwerking heeft. Een testament wordt pas uitgevoerd bij overlijden.

Aan een schenking kan je als schenker ook voorwaarden koppelen. Je zou bijvoorbeeld het vruchtgebruik kunnen behouden en enkel de blote eigendom schenken. Op die manier kan je nog van de geschonken goederen genieten. Als je als begiftigde de voorwaarden die gekoppeld zijn aan de schenking niet naleeft, kan de schenker de schenking herroepen.

Afhankelijk van de aard van de schenking is er al dan niet schenkbelasting verschuldigd.

. 

Schenking van een onroerend goed

Een schenking van een onroerend goed (bv. een woning, grond, winkel, garage…) moet altijd via de notaris gebeuren. De schenking wordt verplicht geregistreerd. Bij de schenking van een onroerend goed zijn er steeds schenkingsrechten verschuldigd. De schenkingsrechten worden berekend op de waarde van de onroerende goederen en hangen af van het gewest waar de schenker op het ogenblik van de schenking zijn fiscale woonplaats heeft.

Naast de woonplaats zijn de schenkingsrechten afhankelijk van de verwantschap tot de schenker. In Vlaanderen bestaan er twee tariefstructuren, nl. het tarief ‘rechte lijn en partners’ enerzijds en het tarief ‘alle andere personen’ anderzijds. In Vlaanderen spreekt men van schenkbelasting in plaats van schenkingsrechten. De schenkbelasting wordt berekend per schenker en per begiftigde en vervolgens per schijf. Het tarief van de schenkbelasting is progressief: hoe hoger de waarde van het onroerend goed, hoe hoger de verschuldigde schenkbelasting.

Tarief schenkbelasting onroerende goederen in het Vlaamse gewest

Gewoon tarief schenkbelasting voor onroerende goederen.

Drie jaar tussen laten

Schenkingen van onroerende goederen die gebeuren met een tussentijd van minder dan drie jaar worden beschouwd als één en dezelfde schenking. Dit betekent dat op twee schenkingen met een tussentijd van bijvoorbeeld slechts één jaar de progressiviteit van de schenkingstarieven ten volle zal spelen. Bij de tweede schenking houdt men dan rekening met de eerste schenking waardoor de tweede schenking in een hoger schenkingstarief kan terechtkomen.

Schenking van een roerend goed

Je kan ook een roerend goed schenken aan iemand. Roerende goederen zijn bijvoorbeeld geld, een auto, een kunstcollectie, een juweel, een goudstaaf…

Om een roerend goed te schenken kan je langsgaan bij de notaris of het kantoor Rechtszekerheid (het vroegere Registratiekantoor), maar dat hoeft niet. Je kan een roerend goed ook onderhands schenken. Dat is niet mogelijk bij een onroerend goed.

Hand- of bankgift

Als je de schenking niet laat registreren spreekt men van een hand- of bankgift. Een hand- of bankgift gebeurt volledig kosteloos. Er is geen schenkbelasting verschuldigd. Bij een bankgift gaat het om een overschrijving van geld van de rekening van de schenker naar de rekening van de ontvanger.

Als de schenker binnen de drie jaar na de hand- of bankgift komt te overlijden, moet de begiftigde wel nog erfbelasting betalen op de schenking. De termijn van drie jaar zal in Vlaanderen vanaf 1 juli 2021 verlengd worden naar vier jaar.

Als de schenker meer dan drie (of vier) jaar na de hand- of bankgift overlijdt, gaat de wetgever ervan uit dat de som niet langer deel uitmaakt van zijn vermogen en is bijgevolg geen erfbelasting verschuldigd. De belastingadministratie aanvaardt deze techniek.

Bij schenkingen van roerende goederen die gebeuren met een tussentijd van minder dan drie (of vier) jaar is er geen opduweffect van toepassing, wat wel het geval is bij onroerende goederen.

Notariële of geregistreerde schenking

Naast de hand- of bankgift kan je een roerend goed ook schenken op basis van een geregistreerde schenking, al dan niet via een notariële akte. Notariële schenkingen worden steeds geregistreerd maar men kan ook hand- en bankgiften laten registreren. Men is echter niet verplicht om een beroep te doen op de notaris om een schenking van een roerend goed te laten registreren. Men kan ook rechtstreeks een document met de aanvaarding door de schenker ter registratie aanbieden bij het kantoor Rechtszekerheid (Registratiekantoor).

De schenkbelasting voor roerende goederen is een vlak tarief. Dit betekent dat hetzelfde tarief wordt toegepast, ongeacht de waarde van de schenking. Het tarief wordt berekend op de waarde van de geschonken goederen op het moment van de registratie zelf. De schenkbelasting hangt af van het gewest waar de schenker op het ogenblik van de schenking zijn fiscale woonplaats heeft en van de verwantschap tot de schenker.

In Vlaanderen bedraagt de schenkbelasting 3 % voor een schenking van een roerend goed aan de echtgenoot, samenwonende partner of in rechte lijn. Voor schenkingen aan andere personen bedraagt de schenkbelasting in Vlaanderen 7 %. De schenkbelasting wordt berekend op de waarde van de geschonken goederen op het ogenblik van de schenking.