Brexit

Over minder dan 3 maanden treden de nieuwe handelsrelaties met het Verenigd Koninkrijk in voege. Vandaag weet nog steeds niemand hoe die er concreet zal uitzien. Een harde Brexit dreigt aan de horizon, al lijkt Premier Johnson hard te roepen om minder hard te bijten. Maar toch: de onzekerheid hangt als een zwaard van Damocles boven een KMO-land als België, met vooral in Vlaanderen veel bedrijven die exporteren naar de UK.

26 november 2020: dat is de echte deadline in de Brexit-saga. Tegen dan moet er een handelsakkoord aan het Europees Parlement voorgesteld worden. Na deze voorlaatste plenaire vergadering van het EP is er nog voldoende tijd om een handelsakkoord te controleren en te vertalen, om dat officieel op de laatste vergadering van midden december samen met het Verenigd Koninkrijk te ondertekenen zegt Kris Mercelis, Country Manager Ebury Belgium. En om dat mogelijk te maken, moeten de onderhandelaars tegen eind oktober de gesprekken kunnen afsluiten en een deal maken die door beide partijen juridisch goedgekeurd is. Met andere woorden: er rest de onderhandelaars nog anderhalve maand om tot een akkoord te komen.

Dat het geen vanzelfsprekende onderhandelingen zijn, is al langer overduidelijk. Het recente spelletje blufpoker van Johnson rond een no-deal midden oktober – naar aanleiding van de zitting van de Europese Raad op 15 oktober – beantwoordde de EU door te dreigen met gerechtelijke stappen indien de Britse regering de elementen die ingaan tegen het Brexit-scheidingsakkoord niet uit de Britse ontwerpwet haalt.

Dat gebeurde niet: het Britse parlement keurde de brexitwet van Johnson goed. Een wet die onder meer toeliet dat Britse ministers door gerichte maatregelen het vrij verkeer van goederen naar en van Noord-Ierland konden garanderen.  Een schending van het internationaal akkoord, dat mee door Johnson was ondertekend.

Het was even wachten op de reactie van Europese Commissie. Maar afgelopen donderdag kondigde Commissievoorzitter von der Leyen aan dat ze naar het Europees Hof van Justitie stapt om deze demarche van Londen aan te vechten. Europa lijkt dus niet van plan om Johnson en co over zich te laten lopen: het Hof is immers door beide partijen erkend in het brexitakkoord als scherprechter in geschillen over Europese wetgeving. De procedure kan wellicht niet snel beslecht zijn, wat Johnson nog wat langer de kans geeft om zijn brexitwet in te trekken. De bal ligt opnieuw in zijn kamp…

Ondertussen tikt de klok genadeloos verder. Het gebrek aan concrete vooruitzichten is geen goed nieuws voor onze economie. De onduidelijkheid (Een harde Brexit? Een onderhandelde scheiding?) die gepaard gaat met het afwikkelen van de onafhankelijkheid van de Britten, zorgt voor nog meer onzekerheid bij Belgische ondernemingen die aan de andere kant van het Kanaal hun belangrijkste markt hebben. Bijna tien procent van alle Belgische export is bestemd voor de Britse eilanden; bijna vijf procent van al onze import komt van daar.

Voor veel financiële dienstverleners – zoals Ebury – met hoofdkwartier in Londen is het nu zaak om dat hoofdkwartier naar het vasteland over te brengen. Want om met de EU zaken te kunnen blijven doen, is een licentie in een andere lidstaat nodig. Bovendien is het zaak om de klanten uit de verschillende lidstaten voor het einde van het jaar te migreren van de UK entiteit naar de Belgische entiteit. Daarvoor hebben we permanent en goed overleg met de Belgische regulator die ons adviseert over hoe die transitie best verloopt.

Vier jaar na het referendum kunnen ondernemingen nog steeds niet met zekerheid de reële impact van Brexit inschatten, de vele simulaties ten spijt. Alles hangt af van de inhoud van de handelsovereenkomst – als die er komt. Voor de Belgische kmo’s die exporteren naar het Verenigd Koninkrijk (denk maar aan bier, medicijnen, …) zal de uitkomst van de onderhandelingen – welke handelsbeperkingen komen er? – een stevige impact hebben. De devaluatie van de sterling ten opzichte van de euro zorgde in ieder geval al voor aanzienlijk inkomstenverlies bij Belgische exporteurs, en dus een daling van hun competitiviteit. Ook Belgische bedrijven actief in het VK worden hierdoor getroffen. En daar houdt het niet mee op.

Brexit gaat immers ook over mogelijkheid om opnieuw douanetarieven- en procedures in te voeren, over wel of geen tarief- en quotavrije handel na 31 december. Er dreigen issues te ontstaan met belangrijke regelgevingkwesties en daarbij horende procedures voor geschillenbeslechting. De kans is reëel dat er ook een grotere wisselkoersvolatiliteit ontstaat. Al kunnen bedrijven met een stevige valutastrategie natuurlijk een belangrijk deel van het daarbij horende risico beperken.

Met andere woorden: de kosten om zaken te doen met het Verenigd Koninkrijk zullen stijgen. Hoeveel? Dat weet vandaag niemand. De Vlaamse economie zal de gevolgen het hardst voelen. Een ‘no deal’ betekent een quasi reset naar de WHO-standaarden die slechts enkele weken voor het verstrijken van de deadline wordt aangekondigd, zal pijn doen. De klok tikt verder en onze ondernemers hebben geen andere keuze dan lijdzaam toekijken.