Obligaties en Obligatiefondsen

Obligaties en obligatiefondsen vormden vroeger traditioneel de kern van een defensieve portefeuille. Door de uiterst lage rentes is dit echter niet meer vanzelfsprekend, een aspect waar we later op terug zullen komen.

Maar laten we eerst even bekijken wat obligaties nu precies zijn.

Wat zijn obligaties?

Een bedrijf of overheid kan geld van jou lenen in ruil voor een rente vergoeding.  Dat bedrijf geeft je dan een bewijs dat ze je nog een bepaalde som schuldig zijn: de obligatie. Het woord zegt het zelf: obligatie of verplichting (tot terugbetaling en betaling van rente).

In de meest eenvoudige vorm heeft een obligatie een vaste looptijd en een vaste rente. Net zoals een kasbon. Als je het bijhoudt tot de einddatum, is het een heel eenvoudige, en meestal vrij veilige belegging.

Risico van een obligatie

Het risico van een obligatie ligt voornamelijk in het bedrijf of overheid die de obligatie uitgeeft. Indien de uitgever zijn financiële verplichtingen niet kan nakomen, loop je het risico dat je kapitaal niet wordt terug betaald. Je moet dus altijd goed proberen in te schatten hoe kredietwaardig de uitgever is. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Sommige obligaties hebben een rating, een score die aangeeft hoe kredietwaardig de uitgever is. Maar de zgn. rating bureaus hebben veel van hun geloofwaardigheid verloren na de kredietcrisis, dus mag je niet enkel op zo’n rating vertrouwen. Vraag dus raad aan je financiële adviseur als je twijfelt.

Zowiezo gaan we nooit meer dan 1% a 2% van ons kapitaal in één enkele obligatie stoppen. Zo beperken we ook het risico. Als je maar over een klein kapitaal beschikt, is het erg moeilijk om voldoende te spreiden. Een obligatie kost immers meestal 1.000 euro per stuk, om een beetje te spreiden moet je dus minstens over enkele tienduizenden euro’s beschikken. Via een fonds kan je beter spreiden over vele obligaties en toch met kleine bedragen beleggen. Vaak kan dat al vanaf 100 euro of zelfs minder.

De coupon

Een obligatie geeft meestal een jaarlijkse coupon. Die kan bvb. 4% bedragen en daar gaat dan 30% roerende voorheffing af. De hoogte van de coupon is afhankelijk van de kredietwaardigheid van de uitgever en de marktrente. Een hoge coupon wijst dus op een hoog risico.

Er zijn 2 type uitgevers

Overheidsobligaties

Deze zijn uitgegeven door een overheid. Denk maar aan de staatsbon, maar evengoed aan de Griekse overheidsobligaties. Ik ben momenteel geen koper van overheidsobligaties van Westerse overheden. Ofwel is het rendement veel te laag, ofwel is het risico veel te hoog. Sommige staatsobligaties hebben zelfs een negatief rendement, een gevolg van het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Te mijden dus.

Bedrijfsobligaties

Deze worden uitgegeven door allerlei bedrijven. Kies enkel obligaties van kredietwaardige bedrijven.

Er bestaan ook zgn. High Yield obligaties, die bieden een hogere rente. Maar dit zijn obligaties van bedrijven met een twijfelachtige kredietwaardigheid. In het Nederlands gebruikt men wel eens de term rommelobligaties.  Het risico dat zo’n bedrijf failliet gaat (met verlies van je kapitaal) is relatief hoog.

Daarom koop je best nooit individuele High Yield obligaties, maar altijd via een fonds. Zo kan je spreiden over heel veel uitgevers en is het risico een stuk lager.

Soorten obligaties

Er zijn heel wat soorten obligaties. Ik bespreek er slechts enkele van, maar in de toekomst komen we hier zeker nog op terug.

Gewone Obligatie

Meest voorkomend is de gewone obligatie (in het Engels aangeduid met senior), die het minste risico inhoudt. Met dergelijke obligaties ben je een bevoorrechte schuldeiser van het bedrijf. Wat betekent dat je een goede kans hebt om (een deel van) je geld terug te krijgen als het bedrijf het loodje legt.

Achtergestelde Obligatie

Een ander type is de achtergestelde obligatie (Engels: subordinated). Bij faillissement van de uitgever sta je bijna helemaal achteraan de rij van schuldeisers. En dat betekent dat je vrijwel zeker je geld kwijt raakt als de uitgever het loodje legt.

De achtergestelde obligatie biedt meestal een hoger rendement, maar heeft dus ook een hoger risico. Wie defensief belegt, mijdt best individuele achtergestelde obligaties en koopt die enkel via een fonds.

Obligaties in vreemde munt

Bij voorkeur kiest een defensieve belegger voor obligaties in Euro. Alternatief zijn obligaties in vreemde munt, zoals de US dollar. Maar evengoed kan je obligaties vinden in meer exotische munt zoals de Turkse lira of in roebel om maar wat te zeggen.

Ook hier kan je obligaties vinden met aantrekkelijk lijkende rendementen, vaak 10% of meer. Maar ook hier is er een groot risico, nl. dat die vreemde munt sterk in waarde daalt. Waardoor je een stuk kapitaal kwijt raakt wanneer je het geld terug omzet in euro.

Een hoge coupon duidt op veel risico en ook hier laat je best individuele obligaties aan je voorbij gaan. Met een fonds dat spreidt over verschillende vreemde munten en bedrijven, is dat risico een stuk lager.

Op de primaire markt

“Nieuwe” obligaties koop je op de primaire markt, wat in feite gewoon betekent dat je die bij een aantal banken kan kopen gedurende een heel korte periode.

Vroeger was het aanbod van obligaties van Belgische bedrijven erg groot. Vrijwel iedere maand bespraken we één of meerdere obligaties op MijnKapitaal. Tegenwoordig is zo’n uitgifte eerder zeldzaam.

Soms biedt je bank dan maar buitenlandse uitgiftes aan, maar daar zit dan vaak een muntrisico aan vast of gaat het om bedrijven van twijfelachtige kredietwaardigheid. Oppassen dus.

Op de secundaire markt

“Oude” obligaties kan je ook nog kopen, deze worden verhandeld op de secundaire markt. De secundaire markt wordt georganiseerd door de banken, die obligaties van andere klanten te koop aanbieden tegen marktprijs. Ook daar zitten haken en ogen aan vast, maar dat is iets voor een volgend artikel.

In een volgend artikel lezen we hoe je obligaties kopen, en waar je moet op letten.