8. Hoe selecteert Al Fonds zijn fondsen ?

8.1.  Eerste poging: Tijdens mijn zoektocht naar goede fondsen had ik ondertussen een vrij groot databestand opgebouwd. Ik had in de grafieken die ikzelf maakte, al alle mogelijke trendlijnen van Excel uitgeprobeerd ( meerdaags gemiddelde, het zwevend gemiddelde… ) maar geen enkel resultaat bracht mij dichter bij een oplossing. Wel had ik gezien dat er fondsen waren die bij een beurshausse flink mee stegen maar die bij de volgende baisse alles weer kwijt speelden. Dat waren dus zeker niet de goede want zo kan iedereen het.

Toen kwam ik op het idee om eens gaan te kijken hoe die fondsen evolueerden vanaf een bepaalde datum. Bijvoorbeeld met als begindatum 1 april 2003: om te kijken hoe de fondsen zich herstelden na de technologiecrash. Of vanaf 1 juli 2007: om te kijken hoe een fonds zich door de kredietcrisis manoevreerde. Ook sinds 1 maart 2009 hoe de fondsbeheerders het herstel na de kredietcrisis konden inzetten…

Aan de hand van deze cijfers constateerde ik dat ik nu wel de kwaliteit tevoorschijn kon krijgen. Een bewijs daarvan zijn de twee voorbeeldportefeuilles ( de Gematigde en de Volatiele hier op de blog ) waarvan de fondsen geselecteerd werden op basis van deze studies. In de Gematigde vind je fondsen die in 2008 minder dan het gemiddelde zakten en in de Volatiele diegenen die meer dan het gemiddelde zakten. Dat bijna alle op die manier uitgeselecteerde fondsen kwaliteit in huis hebben, kan je merken aan de resultaten.

Een toenmalige collega van mij gaf wel toe dat het al een heel goed resultaat was, maar merkte ook op dat hij, door te kijken naar mijn begindatum, bijna kon voorspellen welke fondsen er bovenaan in de rangschikking zouden staan. Ik zat dus dicht bij een doorbraak maar moest nog proberen de ruis te onderdrukken…

8.2.  Volgende poging: Toen kwam ik op het idee om van al die fondsen in mijn bestand te gaan berekenen wat voor jaarlijks rendement zo’n fonds realiseerde op periodes van 3 jaar, op periodes van 5 jaar en zelfs 7,5 en 10 jaar ( indien mogelijk want alle fondsen hebben niet zo’n lange historiek ). Om het aantal berekeningen een beetje in de hand te houden werden deze periodes telkens berekend met een interval van een halve maand ( elke periode start ofwel op de eerste van de maand ofwel op de 15^de, of sinds vorig jaar de 16^de van elke maand ). In het totaal worden meer dan 15.000 berekeningen gemaakt en ik kan je vertellen dat mijn computer een hele brok heeft aan dat zware bestand.

Zo kan je zien wat het gemiddelde rendement van een fonds is op zo’n periode, wat het beste resultaat is, maar ook het slechtste = dus eigenlijk de vork binnen het welk het fonds zich manifesteert. Je krijgt ook het percentage van de positieve rendementen en als je die cijfers naast mekaar zet, krijg je een heel duidelijk beeld van de beleggingshorizon die een fonds nodig heeft. Sommige fondsen zijn immers geschikt voor de korte termijn ( 3 jaar ) terwijl sommige fondsen zelfs te volatiel zijn om ze minder dan 7 jaar aan te houden. Die beleggingshorizon is voor mij één van de belangrijkste elementen voor een slectie gebleken waar over het algemeen veel te weinig rekening mee gehouden wordt.                                Sommige fondsen leveren alleen negatieve resultaten en sommige leveren gemiddeld een erg laag rendement dat niet in verhouding staat tot de volatiliteit die ze tentoon spreiden ( en zijn dus allemaal te mijden ). Ook de fondsen waarbij het percentage positieve resultaten onvoldoende was ( minder dan 90 % ) werden uit de lijsten verwijderd. Ik verkreeg dus werkelijk een probaat systeem om de goede fondsen uit te selecteren.

Meerdere collega’s kwamen onmiddellijk aandraven met de opmerking dat de cijfers uit het verleden geen garantie geven voor de toekomst. Een opmerking die ik volledig kan onderschrijven maar waarbij ik toch direct wil stellen dat een trend zich gewoonlijk ook zeker doorzet.  Je mag er dus wel van uitgaan dat de kans groot is, dat kwaliteitsvolle fondsen met een goede fondsbeheerder die aldoor redelijke rendementen leverden, ook in de toekomst zullen zorgen voor mooie rendementen en dat fondsen die enkel geld verloren, ook in de toekomst waarschijnlijk geen potten gaan breken. Er kunnen zich natuurlijk altijd uitzonderingen aanbieden maar daarvoor komen we terug op één van de hoofdregels van beleggen: spreiding / nooit alle eieren in dezelfde mand !  Als je alle favorieten selecteert voor een sportwedstrijd dan heb je daarom nog niet de winnaar in je lijst. Zware pech, want in de sport telt enkel en alleen maar de winnaar. Als je echter bij het beleggen in fondsen alle “favorieten” hebt aangekocht, dan mag je rekenen op een meer dan aanvaardbaar resultaat !

Je kan deze resultaten vinden op deze blog onder hoofdstuk 6.5.1. en volgende : Results op periods… De fondsen staan alfabetisch gerangschikt volgens fondsenhuis en naam van het fonds.

8.3.            De screeningmethode van Al Fonds:

Als je fondsen gaat selecteren op basis de rendementen dan kom je al snel bij de meest volatiele exemplaren. Da’s geen enkel probleem als je ze aankoopt bij de start van een beurshausse. Al snel ga je dan de hoogste rendementen aan mekaar rijgen. Koop je ze echter op een slecht moment, dan diepen ze algauw jouw verlies nog eens extra uit. Vermits we nooit op voorhand weten of het nu een goed moment of een slecht moment is, zou dat tot verrassingen kunnen leiden die we absoluut niet willen.

Diegenen die kunnen uitkienen wanneer het exacte moment is aangekomen, die zijn al lang schatrijk en vertrokken naar de landen van melk en honing. Op hen kunnen we spijtig genoeg geen beroep meer doen. Daarom ben ik gaan zoeken naar een middel dat ons bescherming biedt als het toch niet het juiste moment is. ( bij het hoofdstuk over de opbouw van de portefeuille komen er nog beschermingsmaatregelen aan bod: zie later ).

Voor het berekenen van het rendement van een fonds ben ik, zoals gezegd, niet tevreden met één resultaat zoals vele anderen. Ik bereken een hele reeks resultaten en daaruit distilleer ik, of beter gezegd dat doet Excel voor mij, het gemiddelde van al die resultaten. Momenteel bereken ik elk kwartaal opnieuw alle resultaten. Fondsen met belabberde resultaten of met een percentage positieve resultaten dat te laag is, vliegen er al onherroepelijk uit. Uit die ganse reeks blijkt het voor mijn computer een klein kunstje te zijn om ook het beste en het minste resultaat tevoorschijn te halen. Je krijgt zo bijna een zicht op je mogelijk resultaat. Het verschil tussen die beide percentages (  bijv – 10 % en + 20 % ; verschil tussen beide = 30 % ) noem ik de variatie of de volatiliteit van het fonds. Bij een lage volatiliteit ga je bijna recht op je doel af. Bij een hoog cijfer is het einddoel heel erg onzeker. Ik heb fondsen gevonden waarbij het verschil tussen hoog en laag minder dan 5 % is, maar ik heb er ook één gevonden waarbij dat meer dan 150 % is. Dat laatste is dus een fonds voor diegenen die van een gokje houden. Op deze manier begrijpt waarschijnlijk iedereen wel wat het risico is van een fonds.  Een bepaling als “ het fonds heeft als risicograad5” heeft die duidelijkheid volgens mij totaal niet en is dus voor de meeste spaarders en beleggers van nul en generlei waarde. Toch moet ook dit laatste cijfer weer verplicht vermeld worden van de FSMA. Misschien zijn ze daar wel enigszins wereldvreemd ?

Moeten die volatiele fondsen nu helemaal worden geweerd ? Zeker als hun gemiddelde rendement zo’n volatiliteit niet verantwoordt en voor de mensen die zich niet zo best voelen met tussentijdse negatieve resultaten antwoord ik hierop volmondig ja. Voor de mensen die toch graag een boost in hun portefeuille voegen of ook voor diegenen die met geplande regelmatige stortingen een kapitaal trachten op te bouwen, zijn dit dan weer wel de aangewezen keuzes: ze moeten ze echter regelmatig opvolgen en tijdig werken met stoploss-drempels en herbalancering om “ongelukken” te voorkomen ( zie beheer ). Bij de nieuwe overzichten die vanaf begin april verschijnen op mijn blog ga ik ook aanduiden welke fondsen er bij de volatiele en welke er bij de minder volatiele behoren.

De aanraders die ik elk kwartaal online zet, zijn echter geselecteerd op basis van en rendement en volatiliteit. Dit zijn dus fondsen waarmee je “de body van je portefuille – de ruggengraat” kan opbouwen. Daarover later nog meer.

Hoe slaag ik er dan in om een selectie te maken die en rekening houdt met het rendement EN rekening houdt met de volatiliteit ?  Een selectie op basis van twee variabelen is voor een computer immers al niet meer evident. Noch het ene, noch het andere mag immers te sterk doorwegen.

Ik heb er lang aan gewerkt, vele tests uitgevoerd en ook verschillende backtestings uitgevoerd om te kijken welke resultaten zo’n selectie op termijn kon voorleggen.

Vooreerst heb ik de selectie gemaakt zoals beschreven in 9.3.  De screeningmethode.

Op basis van die cijfers worden de fondsen gerangschikt volgens hun gemiddeld rendement tijdens de verschillende periodes. Alle fondsen die gemiddeld minder dan 5 % opleveren voor een bepaalde periode en alle fondsen die in meer dan 10 % van de gevallen een negatief resultaat behalen, worden geschrapt. Bij de fondsen die overblijven wordt dan de helft van de variatie ( = verschil tussen beste en slechtste resultaat – ook volatiliteit genoemd ) afgetrokken van het gemiddelde rendement. Een fonds met een hoge volatiliteit wordt zo dus veel harder “gesanctioneerd” dan een fonds met een lage volatiliteit dat misschien minder rendement oplevert ( maar steeds minstens 5 % gemiddeld ). Als je nog mee bent, worden de fondsen dan gerangschikt op dat resultaat.  De 25 best gerangschikten komen in de selectie voor van het kwartaal.

Deze manier van selecteren zorgt ervoor dat je, mits voldoende spreiding en rekening houdend met je beleggingshorizon, altijd zult kunnen rekenen op een verantwoord rendement zonder te worden afgestraft als het tijdstip van instappen nu net niet het goede moment was.

Bij de volgende selecties zullen de fondsen met een minder dan gemiddelde volatiliteit ( variatie = < 40 % van de maximumvariatie van alle fondsen in mijn selectie ). Zodoende zal het voor iedereen mogelijk zijn om met dit element extra rekening te houden in zijn of haar selectie. Belangrijk voor de defensieve beleggers maar ook voor diegenen die op zoek zijn naar wat meer beweging en misschien ook meer rendement.

Vermits beleggen geen exacte wetenschap is, zullen er nog wel meer goede systemen zijn om goede fondsen te selecteren. Ik ben er echter van overtuigd, en mijn persoonlijke resultaten bewijzen het, dat mijn systeem doet wat het moet doen. Diegenen die deze selectiemethode afdoend vinden, zullen dan ook elk kwartaal een aangepaste selectie kunnen vinden op de blog. Wil je er zelf nog enkele controles aan toevoegen dan is er niemand die je daarvan weerhoudt.

Hou er wel rekening mee dat diversificatie een noodzaak is: een tiental verschillende fondsen die elkaar niet allemaal overlappen, vind ik een absolute must. Een regelmatige evaluatie van je portefeuille is zeker aan te bevelen.