Is Negatieve Rente een kuur of een kwaal?

Is Negatieve Rente een kuur of een kwaal? Amper enkele maanden geleden zou die vraag wellicht nog heel wat wenkbrauwen doen hebben fronsen. Sinds september woedt er in economische en financiële kringen echter een verhit debat hierover. Waarom?

Europese Verzekeringssector

In de eerste plaats omdat de eerste bijwerkingen van de behandeling steeds duidelijker zichtbaar worden. Dat ratingbureau Moody’s vorige week de vooruitzichten voor de hele Europese verzekeringssector verlaagde naar negatief, is daar een goed voorbeeld van. Het aantal verzekeraars dat de alarmbel heeft geluid over hoe de langdurig lage rente de solvabiliteit van hun levensverzekeringsactiviteiten bedreigt is – zeker in Frankrijk – niet meer te tellen: sommige herkapitaliseerden, anderen gaven (goedkoop) obligaties uit om hun solvabiliteit te verbeteren, en nog anderen kwamen met strengere voorwaarden voor toetreding tot hun eurofondsen. Dat hun solvabiliteit afneemt, komt vooral doordat de kenmerken van eurofondsen – kapitaalgarantie, kliksysteem, liquiditeit – in het huidige klimaat niet langer houdbaar zijn. Tegelijk moeten we onder ogen zien dat deze bijwerking slechts een deel van hun activiteiten rechtstreeks treft, namelijk de levensverzekeringen.

Banksector

Ook de banksector heeft het moeilijk, maar daar zijn de gezondheidsproblemen van een andere aard: zij lijden onder de “vlakke” rentecurve. Banken financieren zich op korte termijn om kredieten met een langere looptijd te kunnen verstrekken. Hun rentabiliteit is dan ook rechtstreeks afhankelijk van het renteverschil tussen de verschillende looptijden. Het probleem is dus niet de lage rente an sich.

Spaarders

Tot slot moeten ook behoedzame spaarders de lage rente ondergaan. Sinds die onder nul gedaald is, krijgen zij in plaats van opbrengst zonder risico nu risico zonder opbrengst. Aan veiligheid hangt voortaan een prijskaartje.

Alleen naar de bijwerkingen kijken zonder stil te staan bij de heilzame effecten, is echter al te simplistisch.

Lage Rente

De lage rente komt immers rechtstreeks ten goede aan al wie bereid is schulden te maken, en dat zijn nagenoeg alle deelnemers aan het economische verkeer: overheden, gezinnen en bedrijven. Dankzij de negatieve rente kunnen overheden hun schuldenlast verlagen en gemakkelijker met goedkoop gefinancierde bestedingen de economie ondersteunen. Gezinnen kunnen tegen lagere tarieven lenen om te consumeren of een woning te kopen zegt La Financière de l’Echiquier. Voor bedrijven maken de lage rente en krappere kredietspreads het mogelijk om investeringen te doen waarvan de verwachte rentabiliteit vroeger misschien negatief was vanwege de hogere rentekosten.

Uiteindelijk is het doel van de Europese Centrale Bank om de verschillende economische spelers ertoe aan te zetten meer risico te nemen, om te vermijden dat zij ten langen leste zouden bezwijken aan deflatie. Hoewel de negatieve rente geen wondermiddel is, is het wel een doeltreffend medicijn om de patiënt te stabiliseren. Niettemin is het opletten voor overmedicatie.