Reynders taks of meerwaardebelasting op fondsen

Wie denkt dat we in België geen meerwaardebelasting kennen, denkt verkeerd. Reeds in 2006 voerde men een heffing op meerwaarden in. Deze taks werd in het leven geroepen door toenmalig minister van Financiën Didier Reynders, vandaar dat de naam Reynders taks bleef plakken.

Het is een meerwaardebelasting op obligatiefondsen en gemengde fondsen.

Maar hoe wordt die meerwaardetaks nu precies berekend? We zochten dit uit, en kwamen tot de conclusie dat niet iedere bank dit op dezelfde manier doet. En dat is misschien wel van belang voor iedere mixfondsbelegger.

Update 2018: dit artikel verscheen voor het eerst in april 2017. Bijna een jaar later kijken we wat er veranderd is.  Aangepaste delen staan in een kleurtje.

Taks op Obligatiefondsen

Voor obligatiefondsen is de berekening van de meerwaardebelasting vrij eenvoudig. Bij verkoop van het fonds berekent men de (eindwaarde – beginwaarde). Op dit verschil past men een heffing van 30% toe.

Merk op dat het niet uitmaakt of dit nu een kapitalisatie- of distributiefonds betreft. In beide gevallen wordt de meerwaardeheffing toegepast.

Taks op Aandelenfondsen

Op aandelenfondsen wordt nooit een meerwaardebelasting toegepast.

Taks op Mixfondsen

Mixfondsen bevatten zowel aandelen als obligaties. Hier blijft dezelfde regel van toepassing: de meerwaardebelasting wordt enkel toegepast op het obligatie- en cash gedeelte en niet op het aandelengedeelte. Fondsen met meer dan 90% aandelen zijn helemaal niet onderhevig aan de belasting.

Om de heffing te berekenen zijn er verschillende mogelijkheden:

1. de fondsbeheerder houdt de evolutie van het obligatiegedeelte afzonderlijk bij in de zgn. TIS waarden. TIS staat voor Taxable Income per Share, maar dat mag je direct weer vergeten. Denk alsof de fondsbeheerder een soort afzonderlijke fondskoers bijhoudt voor het obligatiestuk van het fonds. Op die manier kan je perfect de meerwaarde berekenen zoals bij een zuiver obligatiefonds.
2. Indien de fondsbeheerder geen TIS waardes ter beschikking stelt, valt men terug op een alternatieve berekening op basis van het percentage vastrentende waarden (de zgn. “Fall-Back” methode). Bij verkoop berekent men eerst de totale meerwaarde van je fonds (dus verkoopprijs – aankoopprijs). Dan kijkt men naar het percentage aandelen/obligaties in het fonds. Stel dat een mixfonds 45% obligaties bevat, dan past men de 30% meerwaardeheffing toe op 45% van de totale meerwaarde.
3. Indien de verhouding aandelen/obligaties niet gekend is, dan ben je pas gejost. Men past de 30% meerwaardeheffing toe op de volledige meerwaarde.

We hebben de wetteksten terzake grondig bestudeerd en kwamen tot een duidelijke conclusie: banken zijn verplicht om bovenstaande punten van boven naar beneden af te lopen. Ze mogen dus niet de fall-back methode toepassen indien er TIS waarden voor het fonds gekend zijn.

Welke fondsen kennen een TIS waarde?

Met dank aan Keytrade Bank kwamen we te weten dat alle mixfondsen uit onze Mixer en Flexer een TIS waarde kennen.

Probeer die niet terug te vinden op het internet, dat is meestal hopeloos. Vaak is dat betalende informatie bij gespecialiseerde dataleveranciers.

TIS waarden zijn niet zo zeldzaam als ik eerst dacht. Bij Keytrade zijn er bijvoorbeeld 650 fondsen gekend met een TISbe en +1.800 met een TISeu.

Nu vraag je je ongetwijfeld af wat het verschil is tussen beiden. De TISbe houdt rekening met de meer- en minwaarde op het obligatair gedeelte en de ontvangen intresten. De TISeu doet dit niet. Het aantal fondsen dat rekening houdt met de specifieke Belgische situatie is dus wel beperkter.

De ene bank is de andere niet…

We contacteerden verschillende banken, en kwamen tot de conclusie dat niet iedere bank de heffing op dezelfde manier toepast.

Bij Keytrade Bank past men voor mixfondsen de berekening op basis van TIS waarden toe, tenzij die niet beschikbaar zijn. Ook bij Deutsche Bank hanteert met eerst een berekening met TIS waarden, en gebruikt men enkel de Fallback methode indien deze niet beschikbaar zijn.

Rabobank.be liet destijds weten dat ze de fall-back methode toepassen. Intussen in Rabobank.be gestopt met het verdelen van fondsen omdat het voor hen niet meer rendabel was om zich aan de steeds veranderende wetgeving aan te passen. 

MeDirect liet ons in 2017 weten dat ze altijd de Fall-Back methode toepassen voor alle fondsen. Dit is volgens ons niet wettelijk en bovendien erg nadelig voor de belegger (zie lager). Niet verwonderlijk stak er een storm van protest op bij ons lezerspubliek. Achter de schermen hebben we meermaals aangedrongen dat MeDirect hier iets zou aan doen en in november 2017 kregen van MeDirect de boodschap dat ze ook met TIS berekeningen aan de slag willen gaan. Alleen kan dit pas na vernieuwing van hun website en achterliggend banksysteem.

Volgens één van onze gesprekspartners zouden ook de meeste grootbanken de TIS niet toepassen. We kunnen dit niet controleren.

Niet wettelijk en erg ongunstig

Is de keuze voor de Fall-Back methode nu minder gunstig voor de belegger dan de TIS berekening?

Op basis van enkele echte verkoop-afschriften kunnen we concluderen van wel. Met een TIS berekening betaalt een belegger tegenwoordig in vele gevallen nauwelijks meerwaardetaks. Doe je dat met de fall-back, dan zijn dat wel hoge bedragen. Waarom dit zo is, leggen we uit met een fictief voorbeeld.

Een fictief voorbeeld van de Reynders taks

Stel dat je 10.000 euro investeert in een kapitaliserend mixfonds dat 50% aandelen en 50% obligaties bevat. Na enkele jaren stel je vast dat dit een totale meerwaarde van 4.000 euro heeft opgebracht en ga je verkopen.

Meestal is (bij een gelijke verdeling) de meerwaarde van aandelen hoger dan die van obligaties (tenzij bij een crash). Stel dat die werkelijke meerwaarde in ons fictief voorbeeld 3.500+ 500 euro is.

Met de TIS berekening gaat men de meerwaardeheffing toepassen op de werkelijke meerwaarde van de obligaties, nl . 30% op de 500 euro of 150 euro.

Met de Fall-Back berekening past men de meerwaardeheffing toe op  50% van de totale meerwaarde. Dus 4.000 euro x 50% x 30% = 600 euro.

Omdat de meerwaarde van obligaties tegenwoordig erg laag is, speelt een fall-back berekening bijna altijd in je nadeel. En geen klein beetje.

De conclusie over de Reynders Taks

Het is altijd vreemd om vast te stellen dat de fiscale wetgeving door verschillende banken anders geïnterpreteerd wordt. Zoals een contactpersoon ons zei: het is een ingewikkeld onderwerp waar weinig over geweten is. Toch lijkt de wet in onze bescheiden opinie maar één interpretatie toe te laten. Indien TIS waarden bestaan, moet een bank die berekening op die manier toepassen. En pas indien die voor een bepaald fonds niet bestaat, mag ze de fall-back methode toepassen.

Omdat obligaties weinig meerwaarde zullen opleveren in de toekomst, en mixfondsen tegenwoordig erg veel in cash investeren, zal de TIS berekening in de toekomst in vele gevallen voordeliger zal zijn voor de belegger. De obligatie/cash component van een doorsnee mixfonds zal immers relatief weinig bijdragen aan de totale meerwaarde en dan is het beter te belasten op basis van de werkelijke meerwaarde.

Voor mensen met een klein spaarpotje zal het misschien allemaal niet zoveel uitmaken. Wie met grotere bedragen belegt, vraagt best even na bij zijn bank welke methode zij toepassen. Hopelijk krijg je dan niet als antwoord: TIS-wat??

En hoe staat het nu met MeDirect? We zijn bijna één jaar verder maar de beloofde nieuwe website die nodig is voor de omschakeling naar een TIS berekening laat maar op zich wachten. In onze ogen heeft de bank meer dan tijd genoeg gehad om zich in regel te stellen. We namen daarom terug met hen contact op en stelden dat de situatie stilaan onhoudbaar wordt.

Een datum voor de nieuwe website kregen we niet te horen. Wel dat MeDirect in afwachting daarvan een systeem van manuele herberekening zal toepassen. Dit zal in de eerstkomende weken mogelijk worden.  Hoe je die herberekening kan aanvragen, en of dit eventueel met terugwerkende kracht kan gebeuren, zullen we dus hopelijk binnenkort kunnen melden. 

@RoboKat_MK (Carl De Ridder)