Trouwen of samenwonen? Wat je misschien nog niet wist.

Een lang en gelukkig leven met je partner bekom je niet zomaar. Een duurzame relatie bestaat uit goede afspraken, ook op lange termijn. Daarom schreef Bart Chiau professor aan de UGent, het boek ‘Trouwen of samenwonen?’, een boek dat koppels bijstaat tijdens sleutelmomenten in hun leven.  Het is geen pleidooi voor trouwen, wettelijk of feitelijk samenwonen, maar een boek dat je wijst op de verschillen tussen de samenlevingsvormen, de gevolgen ervan en hoe je erop kan anticiperen. 

Wat is nu het verschil tussen wettelijk of feitelijk samenwonen, trouwen en een samenlevingscontract?

• Feitelijk samenwonen: Je woont samen onder één dak, verder heb je amper rechten of plichten ten opzichte van elkaar. Je kan ook met meer dan twee personen feitelijk samenwonen.
• Wettelijk samenwonen: dit kan enkel met twee, maar dat kunnen familieleden zijn. Je legt samen een verklaring van wettelijk samenwonen af bij de burgerlijke stand van je gemeente. Dit komt ook in het Rijksregister. Hier heb je wel een aantal rechten en plichten ten opzichte van elkaar.
• Een samenlevingscontract: zowel als je feitelijk als wettelijk samenwonend bent, kan je een samenlevingscontract hebben. Hierin kan je alles opnemen met betrekking tot de organisatie van het samenleven en het bezit van goederen. Je kan elkaar via deze weg extra beschermen wanneer de relatie zou eindigen.
• Trouwen: Het huwelijk is een verbintenis tussen twee mensen, voltrokken door een ambtenaar van de burgerlijke stand. Wanneer je trouwt, gelden er tussen jou en je echtgenoot specifieke rechten en plichten.

Wat je moet weten wanneer je samen met je partner een huis huurt

• Als je getrouwd bent of wettelijk samenwoont en een van de twee partners overlijdt, dan erft de langstlevende het vruchtgebruik over de gehuurde gezinswoning. Stel dat je feitelijk samenwoont, dan gaan de rechten en plichten van de partner met betrekking tot de huurovereenkomst over naar zijn erfgenamen.
• Als je feitelijk samenwoont, maar je partner heeft de huurovereenkomst ondertekend en jij niet, dan heb jij geen rechten en geen plichten ten opzichte van de huurder.
• In het geval dat je getrouwd bent, word je door jullie huwelijk automatisch medehuurder en heb je dezelfde rechten en plichten. Voor wettelijk samenwonenden geldt dit ook, zolang je blijft samenwonen.

 Wat je moet weten wanneer je samen met je partner een huis koopt

• Ben je getrouwd of wettelijk samenwonend, dan kan je niet op je eentje beslissen om de gezinswoning te verkopen, te verhuren of in pand te geven. Je hebt hiervoor altijd akkoord nodig van je partner. Bij feitelijk samenwonen hoeft dit niet.

Wat gebeurt er met het huis wanneer je partner overlijdt?

• Ben je getrouwd of wettelijk samenwonend dan erf je volgens het wettelijk erfrecht het vruchtgebruik op de gezinswoning.
• Ben je feitelijk samenwonend, dan erf je niets.

Gevolgen voor je belastingen

• Gehuwden en wettelijk samenwonenden krijgen gezamenlijke belastingaangifte, daardoor is er een fiscale optimalisatie mogelijk.
• Wie feitelijk samenwonende is, wordt fiscaal als alleenstaande beschouwd en krijgt een aparte aangifte.
• Bij gehuwden en wettelijk samenwonende kan je de huwelijksquotiënt toepassen. Dit leidt tot minder belastingen. Dit is niet mogelijk bij feitelijk samenwonenden.

Wat je moet weten wanneer je op pensioen gaat

• Enkel wanneer je gehuwd bent, heb je recht op een gezinspensioen als slechts een van de twee partners gewerkt heeft.
• Bij wettelijk of feitelijk samenwonen kan dit niet.
• Een overlevingspensioen is enkel mogelijk voor gehuwden.
• Wie getrouwd is of wettelijk samenwonend is, heeft de mogelijkheid om zijn partner als begunstigde bij overlijden aan te duiden in het kader van een pensioenspaarverzekering of een levensverzekering in het kader van het lange termijnsparen. Wie feitelijk samenwoont kan dat niet.
• Het aanvullend pensioen dat kan worden opgebouwd in de tweede pensioenpijler is hoger voor gehuwden en wettelijk samenwonenden dan voor feitelijk samenwonenden.

Wat je moet weten over erven en schenkingen

• Ben je gehuwd dan erf je op basis van het wettelijk erfrecht het vruchtgebruik op de totale nalatenschap van je partner.
• Als wettelijk samenwonende erf je enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning en de inboedel. Als feitelijk samenwonende erf je volgens het wettelijk erfrecht niets.
• Als huwelijkspartner ben je een reservatair erfgenaam en heb je dus een gewaarborgd minimum erfrecht. De feitelijk en wettelijk samenwonende is geen reservatair erfgenaam.
• Schenkingen tussen echtgenoten zijn steeds herroepbaar. Dat is niet het geval bij feitelijk en wettelijk samenwonenden. Daar zijn schenkingen onherroepelijk.

Wie zijn nabestaanden extra financieel wil beschermen na overlijden kan overwegen om een overlijdensverzekering af te sluiten.

Wil je meer weten? Het boek ‘Trouwen of samenwonen?’ bundelt alles op een overzichtelijke manier. Je hebt geen juridische of fiscale voorkennis nodig.
Bart Chiau slaagt erin om aan de hand van voorbeelden op een duidelijke en begrijpelijke manier een antwoord te bieden op alle praktische vragen over de verschillende samenlevingsvormen.

• Het boek kan je bestellen via deze link.